Etalagewedstrijd

In etalages, van begin tot eind Voorstraat, zijn vanaf zaterdag 7 mei kartonnen stoomobjecten geplaatst met een letter, die tezamen een zin vormen. Bij het raden van de juiste zin zijn er mooie prijzen te winnen, zoals een aantal stoomrondjes, prijzenpakketten beschikbaar gesteld door cadeauwinkel Gemivaria en er is kans op meevaren op partyschip “Marlina” tijdens de Vlootschouw vrijdag 20 mei voor twee personen.

Deelnameformulieren ophalen/inleveren bij de deelnemende winkeliers, Koffiecorner Hartje Stad, Vriesestraat 16 en By Branderhorst, Voorstraat 199.

Deze etalagewedstrijd loopt van 7 tot en met 22 mei, er zijn 4 trekkingen op 19, 20, 21 en 22 mei.

Muziek op zaterdag 21 mei

Drum fanfare Excelsior Rotterdam; dit 15 man tellend muziekgezelschap heet de bezoekers tussen 11.00 en 15.00 uur van harte welkom in de Johan de Wittstraat.

Het koor Diff’rent Voices van 11.00 uur tot 15.00 uur op diverse plekken in het winkelgebied te zien en te beluisteren, gekleed in kostuums uit het “Charles Dickens” tijdperk.

Muziek op zondag 22 mei

Het looporkest “Jazz New Orleans” maakt van 11.00 uur tot 15.00 uur muziek in de binnenstad.

Kunstschilders op zaterdag 21 en zondag 22 mei

Dordtse kunstschilders zijn ‘Live’ aan het werk te zien op diverse locaties in de stad. Een aantal van hun werken geïnspireerd op de Stoomtijd is te zien en te koop in diverse etalages van de winkeliers in de binnenstad.

Deze Stoomtractor is gebouwd in opdracht van het Duitse leger gedurende de Eerste Wereldoorlog. Het is zogenaamd EM type (Einheits Machine) die door diverse bedrijven, waaronder MAN en Hanomag zijn gebouwd. De gigantische kanonnen, beter bekend als de “Dikke Bertha’s” werden door deze stoomtractoren naar het front gesleept op 5 wagens. Een granaat woog maar liefst 850 Kg!

Deze Stoomtractor is na de Eerste Wereldoorlog in Letland terecht gekomen en heeft daar op een landbouwbedrijf gewerkt. Wij hebben de tractor in 2001 in Letland gekocht. Volledig versleten, maar wel compleet.

Wij, dat is de Vereniging tot Behoud van Stoomwerktuigen in Nijkerk. Een groep van rond de 10 mensen, die enthousiast zijn van stoom. In de periode 2002 – 2011 hebben we de Stoomtractor volledig gerestaureerd. Ze heeft van ons de naam “De Majoor” gekregen tijdens een kleine ceremonie in april 2011, als afsluiting van de restauratieperiode van acht en een half jaar.

Alles is onder handen genomen, tot in de kleinste details. De stoomketel is gedeeltelijk vernieuwd, alle tandwielen zijn nieuw gemaakt, nieuwe zuigers, lagers, assen, teveel om op te noemen. Maar het resultaat mag er zijn, de Stoomtractor loopt weer als nieuw en ze ziet er prachtig uit.

De Stoomtractor heeft 2 cilinders, die beide op hoge druk stoom werken (12 Bar). Er zijn 2 versnellingen, de eerste tot 4 Km per uur en de tweede tot ongeveer 10 Km per uur. De rubbers op de voor en achterwielen zijn niet origineel, maar door ons aangebracht. Dat kan ook niet anders, met ijzeren wielen beschadig je de weg waarop je rijdt en op asfalt, maar zeker op klinkers, gaat de machine vreselijk te keer zonder rubbers.

Hoeveel Pk heeft de Stoomtractor? Dat is moeilijk te zeggen, omdat een stoommachine niet is te vergelijken met een verbrandingsmotor. Ga er maar van uit dat alles wat een landbouwtractor van 80 Pk van z’n plek kan krijgen ook door deze Stoomtractor kan worden getrokken.

We stoken zowel op hout als kolen, maar als er echt gewerkt moet worden dan moet er op kolen worden gestookt. De actie radius is ongeveer 16 Km. Dan moet er water worden getankt en kolen gebunkerd. Met een riem op het vliegwiel kunnen we ook een zaag of een dorsmachine aandrijven.

We bezoeken jaarlijks een aantal evenementen met deze Stoomtractor. U kunt alles over de restauratie vinden op www.stoomwerkuigen.nl en daar staat ook een overzicht van de evenementen die we dit jaar bezoeken.  Als u meer wilt weten over de Vereniging of de Stoomtractor op uw evenement wilt hebben dan kunt u ons bereiken op het volgende email adres: janvdveen@wxs.nl

Het vervoer van de Stoomtractor gaat op een dieplader. De Vereniging heeft zelf een DAF 95 met een flinke dieplader om van en naar de diverse evenementen te rijden.

Het kost ongeveer ander half uur stoken om de ketel op druk te krijgen.

Sturen gaat met 2 kettingen. Om van volledig links naar rechts te komen moet het stuurwiel 37 maal rond!

Er zijn 2 watertanks, één onder de ketel en de tweede onder de voetplaat.

Achterop staan de 2 kolenbunkers. Deze Stoomtractor is uitgerust met oververhitters. D.w.z. dat de stoom, voordat deze naar de cilinder gaat nog extra wordt verhit. Dat geeft extra vermogen en beperkt het waterverbruik.

Er zijn nog een paar van deze unieke machines op de wereld, waarvan er enkele ook daadwerkelijk kunnen rijden, maar “De Majoor” is de enige in Nederland.

De vraag die regelmatig gesteld wordt hoe komt het dat bij een evenement als bij Dordt in Stoom er podiums zijn waar muziek ten gehore gebracht wordt door koren waarvan de leden soms uitgedost zijn als figuren die willen laten zien dat ze iets met water te maken hebben en zich dan aanmelden als Zeemans- of Shantykoor.

Ik ben even in het verleden gedoken en ontdekte dat er in 1987 een groep grote mannen die zich de Kleine Jantjes noemen een aardig bekkie kon zingen tijdens het 50 jarige jublieum van de watersportvereniging ZD&O uit volle borst stonden te galmen over water, drank en vrouwen.

Een oplettend bestuurslid van Dordt in Stoom hoorde dat en stelde de vraag kunnen jullie niet eens in de twee jaar bij ons een festival verzorgen met diverse collegakoren om het een muzikaal en feestelijk tintje te geven?

Zo gezegd zo gedaan en daarom worden er nu op 4 podiums 2 dagen lang door 24 koren gezongen.

Nadat twee jaar lang veel repetities en optredens zijn vervallen zijn ze nu extra gemotiveerd om dit jaar alles uit de kast te halen wat ze hebben. Tussen de klanken van stoom zullen de Hollandse, Duitse, Engelse en Franse liederen uit vele kelen klinken.

Om 11.15 uur wordt het festival geopend op het Otto Dicke Plein met een gezamenlijk optreden van alle koren die op die dag optreden waarna zij vanaf 12.00 uur van start gaan.

Ik zou willen zeggen publiek komt massaal naar Dordrecht en geniet van dit stoom en muziekfestijn.

Heel veel plezier allemaal.

Schampeljoen

Al meer dan 30 jaar is er in Dordrecht een kostuum- en dansgroep genaamd Schampeljoen. Schampeljoen is dialect voor sluiermuts en die werd gedragen bij de streekdracht in deze regio.

De groep treedt op bij folkloristische dagen, in musea zoals Openlucht- en Zuiderzee museum maar ook in de Keukenhof en op de Oogstdag Tiengemeten. En nu dus bij ‘Dordt in Stoom’ als “personen uit een andere tijd”. Tijdens ‘Dordt in stoom’ dragen de deelnemers de daagse dracht.

Natuurlijk mag je met ze op de foto!

En er komen nog meer figuranten, de kruimeltjeskade komt tot leven!

Johan Doesburg: van klein naar ‘groot’ Schaalmodel

John van Doesburg heeft een opleiding ‘Verspaning’ achter de rug en kwam als instructeur van een modelstoomtreinbouwer in aanraking met ‘het stoomvirus’.

Na een aantal jaren werd de knoop doorgehakt: er moest een machine komen.

Veel op het internet gezocht en diverse kandidaten bekeken, totdat er een 3″ schaalmodel Burrell stoomtractor te koop stond in Engeland. Na wat onderhandelen werd in 2008 de machine aangeschaft. Een heel erg leuk machientje, waarmee veel gereden is en veel van geleerd werd. Na enige tijd bleek de Burrell wel leuk, maar véél te klein naar onze smaak, er moest wat groters komen.

Maatje groter

Weer rondgekeken op het internet en het netwerk ingeschakeld. Voor een volschaal machine was het budget helaas niet toereikend dus op zoek naar een groter schaalmodel.

In 2014 troffen wij een half afgebouwd model stoomvrachtwagen, weliswaar alle onderdelen compleet maar de eigenaar was niet in de gelegenheid om het project af te maken. Na digitale handjeklap met een bestelbus naar Engeland gereden om de deal rond te maken. Alles ingeladen en terug naar Nederland. Eerst maar eens alles gesorteerd en vervolgens verder met afbouwen.

Alles was compleet behalve de tekeningen en de bouwbeschrijving, maar volharding wordt beloond: na ca. een jaar was de machine bedrijfsklaar.

Uiteraard eerst de ketel laten keuren (veiligheid vóór alles !) zodat we veilig op pad kunnen. De première was nota bene bij DiS editie 2016 !

Inmiddels hebben we al (heel) veel aan het ontwerp aangepast om alles gebruiksvriendelijker en betrouwbaarder te maken. Er staan al vele kilometers in het logboek – niet geheel zonder problemen gebiedt de eerlijkheid te zeggen maar stukje bij beetje worden alle problemen opgelost !

Nieuwsgierig geworden? Johan Doesburg: ”Wij staan bij de modelstoommachines op de Merwekade – als u de machine herkent spreek ons rustig aan “!

Stoomauto’s en Stoombus

Niet alleen stoomwalsen en stoomlocomobielen rijden door de straten van Dordrecht tijdens ‘Dordt in Stoom’. Ook Stoomauto’s en een Stoombus verschijnen op 21 en 22 mei op het evenement en rijden over de kades bij de historische havens en door het centrum van de stad. O.a.: de 
Stanley Mountainwagon uit 1915
. Stanley stoomauto’s werden gemaakt van 1897 tot 1927. De “Mountainwagons” zijn ontwikkeld om gasten 55 kilometer bergopwaarts van het treinstation in Loveland, Colorado naar het hart van de Colorado Rockies naar het Stanley Hotel te brengen. Dit was een klim met hellingen die op dat moment maar weinig auto’s met verbrandingsmotoren konden volbrengen. De Mountain Wagons deden het met gemak en werden gebouwd van 1909 tot 1917.

Restauratie
Deze Stanley is in 2018-2019 in een periode van 5 maanden door de eigenaar gerestaureerd. Uitgangspunt was een verwaarloosd chassis van een Stanley.

“Mountie” is een model 820, 30 pk mountainwagon met een 12 persoons houten carrosserie op een stalen chassis. Ongeveer de helft van de onderdelen is origineel Stanley, de andere helft zijn zeer nauwkeurig gereproduceerde onderdelen.

Stoommotor
De tweecilinder, dubbelwerkende stoommotor is gemonteerd met een directe tandwielaandrijving van de krukas op de achteras. Er is geen versnellingsbak. De topsnelheid is 75 km per uur. Er zijn slechts 13 bewegende delen in de motor en in totaal 24 in het hele voertuig. De motor draait minder dan tweemaal (40:60) voor elke omwenteling van de wielen.

De 30 pk stalen stoomketel werkt op 600 psi (41 Bar) en bevat 990 koperen buizen. Het is hydraulisch getest tot 1000 psi (69 Bar). De auto is niet echt zuinig. Voor 100 km verbruik je ongeveer 40 liter diesel-benzinemengsel en 300 liter water. De auto weegt ongeveer 1800 kg.

Meer info: www.stoombus.nl

Ook ‘Dordt in Stoom’ wordt geconfronteerd met de gevolgen van de Brexit. Waar in voorgaande edities van het evenement de Engelsen een belangrijke inbreng hadden, is deze nu gereduceerd tot bijna nul.

Probleem zit ‘m in de keuring van de stoommachines. De keuring van de Engelse machines is niet meer geldig in de EG en dus niet bij ‘Dordt in Stoom’. Niet dat deze nu anders is dan voor de Brexit…maar zo zijn de regels. Nu stoommachines uit Engeland de oversteek laten maken met het risico dat zij afgekeurd worden op basis van de EG regels, is te riskant en te kostbaar.

Gelukkig heeft één van de keuringsinstanties in Nederland, Vinçotte, een oplossing bedacht.
Zij bekijken de keuringspapieren van de Engelsen en vergelijken deze met de EG eisen. Dat is een hoop papierwerk, dat eerst door de Engelse deelnemers bijeengebracht moet worden en niet iedereen heeft daar zin in en tijd voor.
Is de uitslag van de vergelijking positief, dan kunnen de stoommachines overkomen en worden zij hier voorafgaand aan ‘Dordt in Stoom’ alsnog aan een (korte) keuring onderworpen.

Hoeveel Engelsen nog gebruik kunnen maken van deze oplossing van Vinçotte is nog niet duidelijk. Door de Corona zijn ook veel machines in England niet gekeurd en dat moet eerst gebeuren alvorens Vinçotte de procedure kan opstarten. Mocht het niet voor deze editie lukken, dan hebben we in ieder geval mogelijkheden voor de volgende editie!

Stoomboten
Nederland is nog tientallen stoomschepen rijk. Ruim 20 daarvan verzamelen zich tijdens ‘Dordt in Stoom’ in Dordrecht. Zij presenteren zich bij de Vlootschouw, de opening van het evenement op vrijdag 20 mei om 20.oo uur. Natuurlijk is de ‘Pieter Boele’, onder beheer van de Stichting ‘Dordt in Stoom’, paraat. De Stoomboten maken op zaterdag en zondag rondvaarten en zorgen voor een verbinding met de Modelbouwshow, waar pareltjes op het gebied van bouwen in (stoom)miniatuur worden getoond.
Op www.dordtinstoom.nl wordt een actueel overzicht gegeven van al de deelnemende stoomboten.
Eén verdient dit keer extra aandacht

De Noordzee
Na een afwezigheid van 12 jaar zal de stoomsleepboot Noordzee weer aanwezig zijn bij ‘Dordt in Stoom’! Na een uitgebreide restauratie waarbij o.a. de stoomketel is vervangen door een ander exemplaar, is de stoomsleper weer in de vaart en verschijn hij weer bij ‘Dordt in Stoom’ Het schip is gebouwd in Hamburg in 1922 , dus viert het dit jaar het 100 jarig bestaan. Tijdens het evenement kunt u inschepen voor een vaartocht over de rivier.  Het schip is geschikt voor 50 passagiers.

Leerling stoker of stuurman worden?
Tijdens de vaart vanuit Den Helder naar/ van Dordrecht is het mogelijk om een dag op het schip mee te varen. Zin om de handen uit de mouwen te steken? Boek dan een dag als leerling stoker of stuurman. De Noordzee vaart vanaf woensdag 18 mei in drie dagen van Den Helder naar Dordrecht en vanaf maandag 23 mei in drie dagen terug. Uitgebreide informatie over deze unieke tochten of over de geschiedenis en restauratie van de Noordzee via: www.stoomsleepbootnoordzee.nl

Met ruim 20 stoomvaartuigen, 24 stoommachines, 15 rijdende schaalmodellen, 3 stoomlocomotieven en miniatuurstoom, verdeeld over het monumentale havengebied van Dordrecht en langs een parcours van 25 met historisch vervoer, mag ‘Dordt in Stoom’ zich het grootste stoomevenement noemen.

Oorsprong
Dankzij de stoomtreinritten bij een jubileumviering van het station in Dordrecht, is ‘Dordt in Stoom’ ontstaan. De stoomliefhebbers, de gebroeders van der Vorm, namen daarna het initiatief om te komen tot een stoomevenement in Dordrecht. Wat begon als een 1 daags stoomfeest op Koninginnedag, monde uit in een 3-daags stoomevenement waar zo’n 250.000 bezoekers op af komen. Nu al voor de 19^e keer!

Stoomtreinen
De stoomtreinen trekken liefhebber uit heel het land. Vooral het stuk langs het spaarbekken bij de Biesbosch is interessant, omdat daar geen bovenleiding is. Daar kunnen de mooiste plaatjes geschoten worden. Dit jaar rijden tussen het station Dordrecht CS en het speciale station ‘surfplas’ aan de Baanhoekweg (Biesbosch) de loc’s van de Stoom Stichting Nederland (SSN). Het zijn de 23 023 en de 01 10 75 met een 5-tal zitrijtuigen en 1 restauratie rijtuig. De stoomtrein staat telkens ong. 20 minuten stil alvorens aan de volgende pendelrit te beginnen.

Rotterdamse Tramweg Maatschappij (RTM)
Op de Baanhoekweg staat bij het Station ‘Surfplas’ de stoomloc 50 (1913) op een dieplader tentoongesteld. Wel onder stoom, dus de moeite van het bekijken waard! De RTM voerde in Dordrecht een dienstregeling met de paardentram uit tussen het Station en het Groothoofd. Deze verbinding stopte op 15-3-1919. Na 103 jaar is de RTM weer terug in Dordt!

De Wolwevershaven in Dordrecht, vroeger de grootste stoomsleephaven voor de riviervaart, nu het centrum een grandioos Stoomevenement, dat zijn gelijke niet kent in Europa.

Historisch stoomhart
De historische havens van Dordrecht, aan het druk bevaren rivierenkruispunt van Oude Maas, Noord en beneden Merwede, liggen er normaal rustig bij. Omgeven door statige, monumentale panden uit vroegere tijden, vormen zij tijdens ‘Dordt in Stoom’ het hart van het Stoomevenement. Met op de kades vele tientallen stoomwalsen, stoomlocomobielen, stoombrandspuiten en stoomauto’s en in het water vele stoomboten en andere (stoom)vaartuigen. Een beeld uit de historie, verplaatst naar het heden.

Opening op vrijdag 20.00 uur
Op vrijdag 20 mei neemt de drukte al toe: De stoomschepen lopen binnen en de machines komen aan. Om 20.00 klinkt op de rivier het (stoom)fluit signaal: Het evenement gaat van start met de Vlootschouw!

Stadsgraanzuiger no. 19
Op 7 juli 1927 werd de graanelevator No.19 opgeleverd in de haven van Antwerpen. Tot 1984 heeft de Elevator een belangrijke rol gespeeld bij de graanoverslag in de haven. In 1985 werden de ‘resten’ verkocht tegen schrootprijs. Rotterdam was de koper en wilde deze gaan gebruiken als leverancier van delen voor de restauratie van een Rotterdamse ‘Veter’.

Restauratie in plaats van sloop
Het liep anders. De vrijwilligers van de Stichting Rotterdamse Graanelevator voerden tussen 1987 en 1992 herstel- en restauratiewerkzaamheden uit en brachten de elevator weer terug onder stoom.
Onlangs is de Elevator opnieuw gerestaureerd, dit keer mede betaald door het Vlaamse Gewest / Vlaamse Overheid. De restauratie is pas in 2024 voltooid en dan is de Elevator bedrijfsklaar. Nu wel te zien tijdens ‘Dordt in Stoom 2022’.

Stoom in Miniatuur bij de Modelbouwshow tijdens ‘Dordt in Stoom’

Serieuze hobby
Een hobby van vele jongens en meisjes in alle leeftijdscategorieën: Modelbouwen. Bij ‘Dordt in Stoom’ worden heel bijzondere exemplaren van deze hobby getoond. Veel met/op stoom maar ook vele andere vormen.

Ontwerpen, tekenen, bouwen
Een bijzondere inzending is die van Hans Bieri, een 75-jarige machinebouwkundige. In de modelbouw heeft hij zich gespecialiseerd in Amerikaanse stoomtreinen uit de jaren 1880 tot 1930. Deze treinen werden in de bossen gebruikt voor het transport van hout. Alle locomotieven worden naar eigen ontwerp gemaakt en werken op stoom. Om een model te kunnen bouwen moet altijd een technische tekening worden gemaakt met al de details van aandrijflijnen, lieren, etc.
De laatste projecten, die Hans Bieri heeft afgerond zijn een sneeuwblazer en een heikraan. Deze zullen ook werkend te zien zijn tijdens de Modelbouwshow.

Mini festival
Iets heel anders, maar met het opstarten van de muziekfestivals na corona helemaal actueel: De Graspop Mini Meeting. Een indrukwekkend bouwwerk van Marc Rijkshals op schaal 1: 87 met 3.500 poppetjes en interactieve onderdelen, aangestuurd door robotica technieken.

Mini Stoom
Hans en Louis Faay uit Schoonhoven zijn verzot op miniatuur stoommachines. Zij hebben hun eigen club :  FSW, dat staat voor Faay Steam Works en hebben inmiddels een prachtige verzameling opgebouwd. Een deel daarvan laten ze zien tijdens ‘Dordt in Stoom’. Op de Modelbouwshow aan de Kerkeplaat in Dordrecht vertellen zij graag over hun hobby. Pas op….het is besmettelijk!

De modelbouwshow wordt gehouden aan de Grevelingenweg in Dordrecht.